Wat is een gebruikelijke pensioenvoorziening voor advocaten in loondienst?

Een aantal decennia geleden is het pensioenfonds voor de advocatuur opgeheven. Dat pensioenfonds voerde een beperkte pensioenregeling uit voor voornamelijk gehuwde advocaten. De voorziening bestond louter uit een nabestaandenpensioen op risicobasis. Veel advocaten voorzien van oudsher in hun eigen oudedagsvoorziening. Lang was het carrière-pad immers dat van het worden van partner/eigenaar om op die manier als directeur-grootaandeelhouder pensioen in eigen beheer op te bouwen of om zodanige winsten te genereren, dat die als oudedagsvoorziening kunnen dienen. Tijden veranderen.

Veel advocaten worden geen partner meer en starten ook niet hun eigen kantoor, maar blijven in loondienst werkzaam. Qua beloning is dan ook een pensioenovereenkomst steeds vaker deel uit gaan maken van het arbeidsvoorwaardenpakket.

Het geschil

De werkneemster in deze zaak bij Hof Den Haag had bij de indiensttreding verzocht hetzelfde nettosalaris te behouden als bij haar vorige werkgever. Ook wilde zij een pensioenvoorziening. De werkgever wilde niet aan beide eisen voldoen. Afgesproken werd dat werkneemster haar nettosalaris zou behouden en geen pensioenvoorziening zou krijgen, mits een pensioenvoorziening gebruikelijk is voor advocaat-stagiaires, nu de werkgever niet wilde dat werkneemster achtergesteld zou worden ten opzichte van andere advocaat-stagiaires in het land. Vervolgens informeerde de werkgever bij de plaatselijke Orde van Advocaten en kreeg daar te horen dat het niet gebruikelijk was. De werkneemster trad aansluitend in dienst, zonder dat de werkgever haar aanmeldde bij zijn pensioenverzekering. Tijdens gesprekken over de voortzetting van het dienstverband na de stage heeft de werkgever aangegeven dat werkneemster maar zelfstandig advocaat moest worden en ook zo voor haar eigen pensioen zou kunnen zorgen. Het gesprek verliep niet vlekkeloos en de werkgever heeft de werkneemster dan toch maar per 1 juli 2008 aangemeld bij diens pensioenuitvoerder.  De werkneemster heeft eind 2008 de arbeidsovereenkomst opgezegd en tot dat moment is niet meer gesproken over een pensioenvoorziening. De werkneemster stelt zich echter op het standpunt dat zij destijds een arbeidsovereenkomst en aanstellingsbrief heeft gekregen, maar dat in de arbeidsovereenkomst niet gesproken werd over pensioen. De werkgever zou toen hebben aangegeven dat dat in de aanstellingsbrief was opgenomen. Daar heeft de werkneemster toen mee ingestemd, in de veronderstelling dat haar pensioenvoorziening tot stand was gekomen. Op 1 november 2008 kreeg zij een brief van de pensioenverzekeraar dat een pensioenregeling was getroffen met terugwerkende kracht met ingang van 1 juli 2008. De werkneemster was het hier niet mee eens en zette de stap naar de rechter.

Oordeel van het hof

Het hof is van oordeel dat er een onvoorwaardelijke afspraak is gemaakt dat bij indiensttreding voor werkneemster een pensioenverzekering moest afgesloten nu het hof bewezen acht dat tussen partijen de onvoorwaardelijke afspraak is gemaakt dat voor werkneemster een pensioenverzekering wordt afgesloten, zoals die voor advocaten gebruikelijk is. Het voorbehoud van voorkoming van achterstelling bij andere advocaat-stagiaires blijkt immers niet uit de tussen partijen gemaakte afspraken. Het hof oordeelt dan ook dat de werkgever gehouden is tot nakoming van de verbintenis om een pensioenverzekering voor werkneemster af te sluiten zoals die voor advocaten in loondienst gebruikelijk is over de periode van aanvang dienstverband tot 1 juli 2008. Dat er destijds niet over concrete bedragen is gesproken acht het hof niet relevant. De pensioenafspraak in de aanstellingsbrief is voldoende concreet. Bovendien had de werkgever een pensioenverzekering. Onderzocht moet nu worden welke pensioenvoorziening gebruikelijk is voor een advocaat in loondienst met een vergelijkbare positie, ervaring en achtergrond als werkneemster. Dat zal nog een hele kluif worden, omdat er weinig eenduidigheid en gebruikelijkheid is op dit punt. De meest voorkomende pensioenvoorziening zal waarschijnlijk een tamelijk eenvoudige beschikbare premieregeling zijn. Maar deze werkgever had een pensioenverzekering, zodat ook daar bij kan worden aangesloten.

Dit artikel is geschreven voor Mr Online door mr Henny van den Hurk, managing partner en pensioenadvocaat.