Geplaatst op 05 november 2024
Pensioenkennis bij scheiding
In de praktijk schort het regelmatig aan kennis over de behandeling van pensioen bij scheiding. Dit zien wij terug in het aantal geschillen dat jaren na de scheiding over de verdeling of verevening nog bestaat of op dat moment pas ontstaat. De omvang van de pensioenrechten en -aanspraken die in het kader van de scheiding dienen te worden betrokken, zijn vaak aanzienlijk. Toch wordt hier nog altijd onvoldoende aandacht aan besteed. Helaas soms ook door de betrokken professionals.
Recentelijk heeft het Centraal Aanspreekpunt Pensioenen (CAP) een Handboek Scheiden gepubliceerd. Met daarin aandacht voor de onderwerpen die bij scheiding kunnen spelen én tevens van invloed kunnen zijn op de belastingen en toeslagen. In het Handboek is een speciaal hoofdstuk gewijd aan pensioen en de oudedagsverplichting. Het is dan ook goed om het onderschoven pensioenkindje bij scheiding opnieuw onder de aandacht te brengen. Niet alleen voor de verschillende keuzemogelijkheden, maar ook voor kennis over de verschillende gevolgen daarvan.
Pensioenaandachtspunten bij scheiding
Wat zijn dan de (belangrijkste) pensioenaandachtspunten bij scheiding? Te beginnen met de datum van de echtscheiding. Immers bepaalt de datum van de scheiding het toepasselijke wettelijke kader. De Wet verevening pensioenrechten bij scheiding (Wvps) is immers per 1 mei 1995 in werking getreden, zonder terugwerkende kracht. In het geval van een scheidingsdatum vóór 1 mei 1995, vindt de pensioenverdeling (bij een gemeenschap van goederen) in beginsel plaats conform het Boon/Van Loon-arrest.
De kwalificatie van de partnerrelatie kan daarnaast bepalend zijn voor de manier waarop het pensioen bij scheiding wordt behandeld. Bijvoorbeeld of sprake is van gehuwde partners óf ongehuwd samenwonenden. Verder is het van belang dat de Wvps ziet op de verevening van het ouderdomspensioen. Het recht op (bijzonder) partnerpensioen bij scheiding is wettelijk geregeld in de Pensioenwet (Pw), tenzij sprake is van een directeur-grootaandeelhouder (DGA). In die situatie is het recht op (bijzonder) partnerpensioen ook in de Wvps geregeld.
Een belangrijk verschil nog in de behandeling van het ouderdomspensioen en partnerpensioen bij scheiding is de periode die in het kader van de verevening c.q. verdeling in aanmerking dient te worden genomen. Bij het ouderdomspensioen gaat het om de pensioenopbouw gedurende het huwelijk, terwijl voor de toekenning van het (bijzonder) partnerpensioen óók wordt gekeken naar de voorhuwelijkse periode. Hierdoor speelt ook de aanwezigheid van een eerdere ex-partner een rol. Én de vraag of het partnerpensioen op risicobasis verzekerd is geweest.
Lees ook: Pensioenverdeling en echtscheiding
Bijzondere situaties
De bijzondere omstandigheden van het geval kunnen daarnaast bepalend zijn voor de vraag naar de pensioenbehandeling en uiteindelijke gewenste verdeling bij scheiding. Bijvoorbeeld óf sprake is van een DGA door wie (in het verleden) pensioen in eigen beheer werd opgebouwd. Waarbij in het bijzonder relevant is wat er in het kader van de Wet uitfasering pensioen in eigen beheer ten aanzien van het opgebouwde pensioen is besloten. Óf het pensioen is afgekocht, premievrij voortgezet in de eigen onderneming of dat het pensioen is omgezet in een oudedagsverplichting (ODV).
Het Handboek Scheiden besteedt in het bijzonder aandacht aan de fiscale behandeling van de verschillende verdeelmogelijkheden. Bij een scheiding dient door (ex-)partners een keuze te worden gemaakt ten aanzien van de verevening of verdeling van pensioen. Conversie is op grond van de Wvps óók een mogelijkheid en zal naar verwachting in de toekomst (op grond van de Wet pensioenverdeling bij scheiding) ook het uitgangspunt worden. In het geval van conversie wordt het verevende deel van het ouderdomspensioen omgezet naar een eigen recht van de ex-partner. In deze omzetting kan ook het bijzonder partnerpensioen worden betrokken. Aan deze keuze kleven echter voor- en nadelen waarover dient te worden geïnformeerd zodat daarin een afweging kan worden gemaakt.
Voor pensioen- maar zeker ook scheidingsadvocaten is het goed de gevolgen van de verschillende mogelijkheden in kaart te brengen en daarover te adviseren. Het Handboek geeft een handleiding voor de fiscale behandeling, echter zijn in de te maken keuzes ook andere gevolgen en factoren van belang. Afhankelijk van de persoonlijke situatie van de (ex-)partners en de wensen ten aanzien van pensioen, kan worden gezocht naar de meest passende oplossing. Welke oplossing ook nog gelegen kan zijn in het uitsluiten van pensioenverevening. Tot slot is een goede vastlegging van de gemaakte afspraken van groot belang. Ook daar schort het in de praktijk regelmatig aan. Op deze punten informeren en adviseren de advocaten van Gommer Advocaten ook!
