Pensioen en schuldsanering

Pensioenrecht hangt nauw samen met tal van andere rechtsgebieden. Pensioen vormt onderdeel van het vermogen van de gerechtigde, en dat kan juridische gevolgen hebben. In deze korte bijdrage stip ik een schakel tussen faillissementsrecht en pensioenrecht aan, namelijk de schuldsaneringsregeling.

Een schuldsaneringsregeling biedt een failliet uitzicht op een ‘schone lei’. Na drie tot vijf jaar op een financieel minimum te leven, worden vorderingen op de schuldenaar niet meer afdwingbaar; een financiële herstart. Daarvoor is dan wél vereist dat de schuldenaar al zijn informatieverplichtingen jegens de bewindvoerder naleeft.

Tijdens de wettelijke schuldsaneringsregeling zal de bewindvoerder tijdig geïnformeerd moeten worden over alle (financieel) relevante informatie. Als de schuldenaar om welke reden dan ook niet volledig transparant is naar zijn bewindvoerder, dan vormt dat een obstakel voor een doeltreffende uitvoering van de schuldsaneringsregeling.

Een recente uitspraak van het Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden maakt met weinig omhalen duidelijk dat de schuldenaar ook inzichtelijk moet maken of en zo ja, op welke levensverzekeringen en pensioenvoorzieningen hij aanspraak maakt (ECLI:NLGHARL:2020:4109).

Daarbij blijft creatief omspringen met de ingangsdatum van de pensioenuitkering – een van de flexibiliteitsmogelijkheden – niet ongestraft. In de betreffende zaak werd de schuldenaar toegerekend dat zij de pensioendatum van een pensioenverzekering bij Zwitserleven uitstelde tot na de datum waarop haar periode van schone lei eindigde.

Binnen het pensioenrecht een flexibiliteitsmogelijkheid, maar binnen het faillissementsrecht wordt dan gesproken van benadeling van schuldeisers. Pensioenuitkeringen worden namelijk aan de boedel onttrokken.

Hetzelfde geldt voor de afkoop van pensioenvoorzieningen. Het vrijkomend vermogen komt in beginsel toe aan de failliete boedel en zal niet bewust of onbewust buiten het beeld van de bewindvoerder gehouden mogen worden. Nu pensioenvoorzieningen meer worden toegespitst op de individuele behoeften van de gerechtigde, zal ongetwijfeld de discussie ontstaan in hoeverre de gerechtigde de vrije hand heeft in het bepalen van zijn pensioendatum. In financieel zware tijden vormt dit een belangrijk punt om stil bij te staan.

Binnen de schuldsaneringsregeling is de informatieplicht van zwaar gewicht en de financiële consequenties van een misstap zijn niet mals. Zo zal de ‘schone lei’ die na drie respectievelijk vijf jaar ingaat, niet plaatsvinden en kan de schuldenaar gehouden zijn om ook bijkomende schadeposten te vergoeden.

Onder omstandigheden kan het tóch mogelijk zijn om pensioenvoorzieningen en levensverzekeringen niet te laten verdwijnen in de bermuda-driehoek van het faillissement. Mocht u onverhoopt in een financieel stormachtig tij belanden, dan loodst Gommer & Partners Pensioen Advocaten u graag naar veilige (pensioen)wateren.

Wilt u in contact komen met ons kantoor, wij zijn telefonisch bereikbaar via 013 – 507 07 40.