Informatieplicht en keuzebegeleiding in de Wtp

Met de verwachte inwerkingtreding van de Wet toekomst pensioenen (Wtp) per 1 juli 2023, zal de informatieverstrekking door pensioenuitvoerders een andere vorm gaan aannemen. Zeker waar dit informatie betreft met betrekking tot keuzebegeleiding in de pensioenregeling. Deze open norm zal in het nieuwe artikel 48a van de Pensioenwet (Pw) worden opgenomen en in de praktijk door pensioenuitvoerders worden ingevuld.

De informatieplicht van pensioenuitvoerders staat regelmatig ter discussie. Zeker in specifieke gevallen waarin bij life-events (echtscheiding, arbeidsongeschiktheid etc.) wordt nagelaten te informeren over de gevolgen en mogelijkheden in de pensioenregeling. Daarmee wordt onvoldoende aangesloten bij de informatiebehoefte van de specifieke deelnemer.

Op grond van artikel 48 Pw dient de informatie van een pensioenuitvoerder correct, duidelijk, evenwichtig en tijdig te zijn. Deze informatie dient aan te sluiten bij de informatiebehoefte en kenmerken van de deelnemer (lid 2). Daarnaast dient de pensioenuitvoerder te bevorderen dat deze informatie inzicht geeft in de keuzes in de pensioenregeling en de gevolgen van belangrijke gebeurtenissen (lid 3). Hier gaat het in de praktijk wel eens mis.

Dit wordt erkend door de regering, waardoor hoofdstuk 9 van de Memorie van Toelichting (MvT) van het wetsvoorstel Wtp een toelichting op de gewijzigde informatievoorschriften bevat. Erkend wordt dat keuzes in de pensioenregeling vaak complex zijn en grote gevolgen kunnen hebben. De keuzes dienen aan te sluiten bij de individuele behoeften, echter liggen daaraan soms nog verkeerde afwegingen ten grondslag.

Voor het vertrouwen in de pensioensector, is het belangrijk dat de deelnemer ‘actief’ wordt begeleid en ondersteund in het maken van keuzes in de pensioenregeling. Het enkel aanbieden van informatie is onvoldoende. Daartoe wordt in artikel 48a Pw een nieuwe norm geïntroduceerd, op grond waarvan pensioenuitvoerders zich moeten inspannen zodat deelnemers adequaat worden begeleid in het maken van keuzes. Dit zodat de keuze past bij de voorkeuren, wensen en financiële doelstelling van de betreffende deelnemer.

Open norm ‘Keuzebegeleiding’

Het is aan pensioenuitvoerders om uitvoering te gaan geven aan deze open norm en daartoe een keuzeomgeving in te richten. De pensioenuitvoerder dient dan te wijzen op mogelijke samenloop en gevolgen, risico’s, voor- en nadelen van keuzes in combinatie met het bieden van handelingsperspectief. Zo krijgen pensioenuitvoerders de ruimte om de keuzeomgeving aan te laten sluiten bij een doelgroep. Belangrijk daarbij wel is dat de deelnemer verantwoordelijk is voor de gemaakte keuze(s). Daarbij dient te worden opgemerkt dat een pensioenuitvoerder alleen kan informeren over de regeling die zij uitvoert. Dit terwijl een deelnemer in de praktijk tevens te maken zal hebben met andere voorzieningen, zowel in de tweede als de eerste en derde pijler, hetgeen tevens van belang is voor de afweging en de te maken keuze.

De introductie van deze norm dient volgens de regering om invulling te geven aan de leemte tussen adviseren en informeren. De nieuwe norm bevat géén verplichting tot adviseren, maar vereist wel meer activiteit dan het enkel informeren. Een pensioenuitvoerder mag geen Wft-advies geven, maar dient zich te beperken tot de keuzes die een deelnemer in de pensioenregeling/pensioenregelgeving heeft. De AFM zal toezicht gaan houden op deze norm.

Evaluatie Wet Pensioencommunicatie

In juli 2015 is de Wet Pensioencommunicatie in werking getreden en in 2020 geëvalueerd. De uitkomst van de evaluatie van deze wet is meegenomen in het wetsvoorstel Wtp. De uitkomsten hebben aanleiding gegeven tot het formuleren van beleidsvoornemens, om de effectiviteit en doelmatigheid van de informatieverstrekking te bevorderen.

Zo zou uit de evaluatie ook zijn gebleken dat het nodig is om de ontvangers van informatie te activeren. Het enkel overbrengen van kennis is minder effectief dan informatie afstemmen op de persoon. De informatie moet aanzetten tot actie (‘call to action’), zodat deelnemers concreet weten wat ze moeten doen.

Conclusie

Pensioenuitvoerders dienen in het kader van keuzebegeleiding aan de slag te gaan met het opstellen van een keuzeomgeving, om hun deelnemers in staat te stellen een passende keuze te maken. Dit zodat beter wordt aangesloten bij de individuele informatiebehoeften. De verstrekte informatie moet aanzetten tot actie. Interessant wordt dan ook om te zien hoe pensioenuitvoerders daarmee omgaan, hetgeen de informatieplicht in specifieke gevallen nader zal inkleuren. Een pensioenuitvoerder kan en zal echter niet in de plaats treden van een adviseur, zeker aangezien slechts kan worden geïnformeerd over de mogelijkheden in de eigen pensioenregeling. Een goed en volledig advies met betrekking tot de totale individuele situatie blijft dan ook aangewezen.

Dit artikel is geschreven door mr Suus van Ingen voor onze business partner Balieplus.