Een stijgende werknemerspremie bij premieregeling rechtens toelaatbaar

Bij beschikbare premieregelingen bestaat de pensioentoezegging uit een vastgestelde premie. Maandelijks wordt een pensioenpremie ingelegd. Vaak wordt een deel hiervan in rekening gebracht bij de werknemer. Het idee is dat de inleg rendeert tot een kapitaal waarmee pensioenuitkeringen aangekocht kunnen worden tegen de tijd dat de werknemer pensioneert.

Een progressieve premiestaffel leidt ertoe dat de oudere werknemer meer pensioenpremie afdraagt ten opzichte van zijn jongere collega, wanneer dit betrekking heeft op het werknemersdeel. In het verleden heeft het College voor de Rechten van de Mens geoordeeld dat dit in strijd zou zijn met de Wet Gelijke Behandeling op grond van Leeftijd bij de Arbeid (WGBLA), een wet ter implementatie van Europese regelgeving. Sinds die tijd is het gebruikelijk dat werkgevers eenzelfde percentage voor werknemers kiezen, ongeacht leeftijd. Het verschil tussen die bijdrage en de toegezegde staffel vormt dan de werkgeversbijdrage. Onlangs boog de kantonrechter van de Rechtbank Gelderland (ECLI:NL:RBGEL:2021:4492) zich over de vraag of een leeftijdsafhankelijke werknemerspremie strijdig is met de WGBLA.

Tot aan de zaak werd vanuit Europese rechtspraak aangenomen dat twee uitzonderingen op het verbod op leeftijdsdiscriminatie gerechtvaardigd zijn, te weten een minimale toetredingsleeftijd en het verplichte pensioenontslag.

Wat was er aan de hand?

In de kwestie doet de werkgever een beroep op de uitzonderingsgrond als neergelegd in art. 7 lid 1 sub c WGBLA: leeftijdsdiscriminatie kan gerechtvaardigd zijn indien een legitiem doel wordt nagestreefd waarbij voorts de ingezette middelen gepast en noodzakelijk zijn.
Volgens de werkgever ligt rechtvaardiging van de progressieve premiestaffel in de omstandigheid dat enerzijds de op latere leeftijd ingelegde premie korter rendeert en anderzijds op jongere leeftijd geen hogere premie kan worden ingelegd op basis van fiscale boven matigheid.

De beoordeling van de kantonrechter vangt aan met het gegeven dat met een progressieve premiestaffel sprake is van leeftijdsdiscriminatie in het kader van de arbeidsvoorwaarden. Vanuit jurisprudentie van het Hof van Justitie van de Europese Unie kan een rechtvaardiging gevonden worden in de mogelijkheid voor oudere werknemers om (nog) relatief laat een redelijk pensioen op te bouwen.

De kantonrechter gaat mee in het betoog van de werkgever dat de progressieve premiestaffel voorziet in een adequate en betaalbare pensioenregeling, zolang deze coherent en systematisch wordt toegepast. Voorts neemt de kantonrechter aan dat geen minder verregaande mogelijkheden bestaan ter waarborging van de opbouw van een adequate pensioenvoorziening. Daarmee wijkt de uitspraak af van de visie van het College, zij het dat een leeftijdsgedifferentieerde werknemerspremie wél in strijd is met het verbod op leeftijdsdiscriminatie, doch rechtvaardiging vindt wegens het nastreven van een legitiem doel.

Enkele opmerkingen

Pensioen als arbeidsvoorwaarde blijft intrigerend vanuit een helicopterview. Vanuit het Europees en burgerlijk recht is de inzet om arbeidsvoorwaarden voor eenieder gelijk te stellen, maar dat vertrekpunt zorgt voor pensioenopbouw voor de nodige knelpunten. Althans, wel op basis van de huidige vormgeving van het Nederlandse pensioenstelsel.

De overgang naar het nieuwe pensioenstelsel onder de Wet Toekomst Pensioenen (WTP) maakt van de vlakke pensioenpremie het uitgangspunt. Anders dan in de onderhavige uitspraak is die premie leeftijdsonafhankelijk.

De uitspraak maakt aldus – en voor de overgangsperiode na invoering van de WTP blijft dat actueel – dat een leeftijdsafhankelijke premie toelaatbaar is. Wel komt de gevonden rechtvaardiging onder druk te staan. Hoewel de uitspraak niet tot in de haarvaten van de discussie gaat, valt in rechtsoverweging 4.5 te lezen: “Uit het Experian-arrest volgt dat de wijze van premiedifferentiatie zoals hier aan de orde een passend middel kan zijn voor het hiervoor genoemde doel, kort gezegd een adequaat pensioen voor alle werknemers, mits het middel het doel op een coherente en systematische wijze nastreeft.” [onderstreping toegevoegd]. Mettertijd zullen nieuwe werknemers een vlakke premie hebben, en daarmee valt te twisten of het handhaven van een progressieve premiestaffel op dat moment nog passend is.

Conclusie

Los van het (pure) pensioenrecht, valt in de uitspraak te lezen dat een leeftijdsafhankelijke premiestaffel van invloed is op uitkeringen op grond van de Werkloosheidswet. Deze worden immers mede op basis van het laatstverdiende salaris vastgesteld. Op afzienbare termijn zal dit een discussiepunt op de werkvloer worden. Immers zal bij ontslag en werkloosheid direct in de portemonnee merkbaar zijn dat tussen de premiestaffels verschillen bestaan.

Heeft u vragen naar aanleiding van dit nieuwsbericht? Vul onderstaand formulier in en wij nemen zo snel mogelijk contact met u op.